Tryby warunkowe w angielskim - kiedy używamy i jak one działają?

Są takie obszary gramatyki, które przysparzają osobom uczącym się języka obcego wyjątkowych problemów. W angielskim są to np. owiane nimbem grozy „conditonale”, czyli tryby warunkowe. Jak wiadomo — najbardziej straszy to, co nieznane! Dlatego mierzymy się dziś z postrachem uczniów, maturzystów i studentów, przybliżając ten temat!

Ach te conditionale… Czym są tryby warunkowe i dlaczego Polacy tak często ich nie lubią

Tryby warunkowe nazywane są też często zdaniami lub okresami warunkowymi. Tryby warunkowe służą do wyrażenia sytuacji (mniej lub bardziej realnej), która nastąpiłaby, gdyby jakiś warunek został spełniony. Jeśli należysz do grona tych, którzy z obawy przed popełnieniem błędu unikają używania trybów warunkowych — nie martw się. Nawet osoby komunikujące się swobodnie po angielsku miewają z nimi problem. Dlaczego tak jest?

Choć tryby warunkowe mają określoną konstrukcję (są też logiczne, a ich zastosowanie dotyczy konkretnych przypadków), nie jest ona dla nas intuicyjna. Jednak zrozumienie zdań warunkowych, przyswojenie ich i praktykowanie gwarantuje opanowanie „bestii gramatycznej”.

Tryby warunkowe w języku angielskim, czyli zdania z charakterystycznym „if”

Z jednej strony tryby warunkowe umożliwiają precyzyjne ukazanie zależności pomiędzy jakimiś sytuacjami, a z drugiej — pozwalają sobie pogdybać… A któż tego czasem nie robi? Po prostu warto i trzeba je znać!

W języku angielskim wyróżniamy cztery główne tryby warunkowe oraz tryb mieszany (czyli mixed conditional):

• zerowy tryb warunkowy (Zero Conditional);
• 1. tryb warunkowy (First Conditional);
• 2. tryb warunkowy (Second Conditional);
• 3 tryb warunkowy (Third Conditional);
• tryb mieszany (Mixed Conditional) - to zdania łączące 2. i 3. tryb warunkowy. Pierwsza część zdania zawiera wtedy konstrukcję jednego z tych dwóch trybów, a druga zbudowana jest według zasad drugiego z nich.

Dziś zajmiemy się wyjaśnieniem podstawowych czterech trybów warunkowych, które stosowane są najczęściej. Co je łączy?

Zdania w trybie warunkowym składają się z dwóch członów. Jeden z nich określa warunek do spełnienia, a drugi — co się stanie, mogłoby się stać lub mogło się stać w następstwie spełnienia tego warunku. Co ciekawe, możesz zmienić kolejność obu członów w zdaniu. Musisz zrobić to jednak uważnie, by nie zaburzyć sensu wypowiedzi.

Zerowy tryb warunkowy — zerowy stopień abstrakcji w czasie teraźniejszym

Jeśli gotujesz wodę, ona wrze — to fakt. Tak jak faktem jest, że zerowy tryb warunkowy stosowany jest najczęściej do opisania faktycznych, realnych, często naukowych zależności. W takiej konstrukcji zadania, w obu jego częściach używamy czasu present simple. Oto przykład:

• If/When polish team loses the game, the fans are very upset lub The fans are upset, when/if polish team loses the game — kiedy polska drużyna przegrywa, fani są podłamani. Zauważ, że swobodnie można tutaj zamienić if na when — dotyczy to właściwie wszystkich trybów warunkowych.

Jeśli dobrze mówisz po angielsku, odniesiesz sukces! Czyli 1.tryb warunkowy w praktyce

Kiedy chcesz podkreślić, że dane wydarzenie będzie miało miejsce, jeśli zostanie spełniony określony warunek - 1. tryb warunkowy będzie do tego najlepszy! Podobnie jak w warstwie znaczeniowej, tak i w konstrukcji zdania, czas teraźniejszy łączy się z przyszłym. Część zdania, w którym występuje warunek (czyli ta część z if) konstruujemy według zasad present simple, a w części z określeniem skutku pojawia się will wraz z bezokolicznikiem. Jakiś przykład? Proszę bardzo:

• If I have enough time, I will go with you — jeśli będę mieć wystarczająco dużo czasu, pójdę z Tobą.

Zwróć uwagę na to, że w tłumaczeniu tego zdania na język polski, w obu jego częściach mamy do czynienia z czasem przyszłym. Właśnie tego typu struktury utrudniają nam stosowanie “conditionali”.

Warto jeszcze pamiętać, że oprócz will możesz stosować inne czasowniki modalne są np. can, should czy might. Używamy ich wtedy, gdy komuś coś oferujemy np.:

• If you need coins, I can give you some — jeśli potrzebujesz monet, mogę Ci ich trochę dać.

2 tryb warunkowy — gdyby babcia miała wąsy… Czyli moc gdybania!

Chyba najczęściej używanym trybem (w zasadzie nie tylko) w języku angielskim jest 2. tryb warunkowy, który możesz skojarzyć z popularnym gdybaniem. Przełożenie na rzeczywistość tego typu zdań bywa zwykle znikome, ale przecież zawsze można pofantazjować o tym, co mogłoby się wydarzyć, gdyby jakiś warunek został spełniony. I właśnie dlatego warto znać i stosować 2. tryb warunkowy.

Konstrukcja zdania zawiera zazwyczaj if i czasownik w past simple w jednym członie oraz would wraz z bezokolicznikiem w drugim członie. Oto przykłady:

• If you were older, you would get this drink — gdybyś był starszy, dostałbyś tego drinka;
• If I were you, I would do that as soon as it possible — gdybym była Tobą, zrobiłabym to najszybciej, jak to możliwe.

Zdania typu „na twoim miejscu…” lub „gdybym był prezydentem, to…” są bardzo charakterystyczne dla 2. trybu warunkowego. Zauważ, że zamiast was, występuje tutaj were! Pamiętaj też, że 2. tryb warunkowy dopuszcza użycie innych niż typowy czasowników modalnych.

Co się stało, już się nie odstanie. I nie masz na to wpływu. To nie pocieszenie! To 3. tryb warunkowy!

O ile 2. tryb warunkowy dotyczy sytuacji teraźniejszej, o tyle 3. tryb warunkowy całkowicie osadzony jest w przeszłości, przez co nie ma żadnej możliwości zmiany komentowanego stanu rzeczy. Dzięki zdaniom w tym trybie możesz opisać związek przyczynowo-skutkowy np. w charakterze refleksji i nauczki na przyszłość!

W 3. trybie warunkowym if łączy się z past perfect w jednej części zdania, a would have występuje z czasownikiem w trzeciej formie w części drugiej np.:

• If I had come, I would have seen her show — gdybym przyszedł, zobaczyłbym jej występ (w domyśle: ale nie przyszedłem i nie widziałem).

Tryby warunkowe? Ze Szkołą Języków Obcych Koliber przestaną być problemem!

Pamiętaj, że tryby warunkowe to dość rozległy obszar gramatyki, wymagający sporo uwagi i wprawy w stosowaniu. Przedstawiliśmy Ci dziś jedynie zarys, który może stanowić przypomnienie podstawowych informacji z tego zakresu.

Nie musisz się zastanawiać, co by było, gdybyś znał/znała angielski! Jeśli chcesz opanować tryby warunkowe i tym samym zrobić krok milowy na drodze nauki komunikacji w języku angielskim — zapisz się na kurs języka angielskiego. Program dostosowany do Twoich potrzeb pozwoli Ci osiągnąć najlepsze efekty w możliwie najkrótszym czasie.